Nova Zembla en het gedicht van Hendrik Tollens
PERSBERICHT
De overwintering der Hollanders op Nova Zembla en het gedicht van Hendrik Tollens
9 november t/m 12 januari 2020
De overwintering op Nova Zembla maakt deel uit van ons nationale geheugen. Dat we het verhaal in grote lijnen kennen, hebben we te danken aan de 19de eeuwse dichter Hendrik Tollens. In 1819 werd zijn gedicht over de Overwintering gepubliceerd. Het is een verhaal vol emotie en pathos maar erg nauw met de historische feiten nam Tollens het niet. Wat is dan het echte verhaal van de overwintering en waarom schreef Tollens zijn eigen versie? Museum Rijswijk, het voormalige woonhuis van de dichter, wijdt er een tentoonstelling aan.
De overwintering heeft echt plaatsgevonden. In 1596 voeren Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck vanuit Amsterdam naar het noorden om een nieuwe route naar Azië te ontdekken. Eenmaal bij Nova Zembla kwam het schip vast te zitten in het ijs en was de bemanning gedwongen de winter daar door te brengen. Met wrakhout en onderdelen van het schip bouwden zij het ‘Behouden Huys’ dat enige bescherming bood tegen het ijzige klimaat. Belaagd door ijsberen, honger en kou overleefden zij de lange poolwinter. In de zomer van 1597 wisten zij in twee sloepen de bewoonde wereld weer te bereiken.
Een van de bemanningsleden, Gerrit de Veer, had een dagboek bijgehouden. Zijn reisverslag werd in 1598 gepubliceerd. Het ijzige verhaal en de vele afbeeldingen maakten het boek tot een bestseller dat in vele vertalingen ook ver buiten de landsgrenzen werd gelezen.
Het verhaal van de overwintering op Nova Zembla ging deel uitmaken van het nationale geheugen. Vermoedelijk was Tollens bekend met het boek van De Veer maar bij het schrijven van zijn gedicht nam hij grote vrijheid met de historisch feiten. Hij schreef vanuit een 19de eeuwse belevingswereld en vormde het verhaal om tot een heldenepos dat het nationale verleden verheerlijkt en waar de lezer zich aan kan spiegelen
Wat spreekt zo aan in de honderden rijmregels vol ronkende heldenmoed dat men het gedicht isblijft lezen? Op de tentoonstelling vertellen boeken, prenten, tekeningen en voorwerpen verschillende verhalen over de overwintering waarbij de feiten soms minder zwaar wegen dan de tijdsgebonden en persoonlijke interpretaties van schrijvers en kunstenaars.
Openingstijden:
Dinsdag – zondag 11-17 uur
25 en 31 december en 1 januari gesloten
www.museumrijswijk.nl
